- C vitamini, diğer adıyla askorbik asit, suda çözünen vitaminlerdendir. Vücutta çok çeşitli görevleri vardır. C vitamini eksikliğinde önemli sorunlarla karşılaşılabilir, eksikliğinden korunmak için düzenli olarak tüketilmesi gerekir (1).
C Vitamini Faydaları Nelerdir?
- C vitamini; kan damarlarının normal fonksiyonunda, kemik, kıkırdak ve kas dokusunun temelini oluşturan kolajenin sentezinde rol oynar (2). Yara iyileşmesi için gereklidir (3). Vücut hücrelerini, antioksidan özelliği sayesinde serbest radikallerden korur. Serbest radikaller; sigara içme, radyasyona maruz kalma gibi zararlı süreçlerde oluşur. Bu radikaller; kalp hastalıkları, kanser gibi bazı hastalıkların gelişmesine neden olabilir (4). Aynı zamanda C vitamini demir emilimi ve depolanmasında da yer alır (4). Bağışıklık sistemindeki hücreleri destekleyerek sistemi güçlendirir (5).
C Vitamini Eksikliği Nelere Sebep Olur?
- C vitamini vücutta sentezlenemez ve dışarıdan alınması gerekir. Diyetle alınan C vitamini yeterli olmadığında eksiklik ortaya çıkar. Bu eksikliğin sebep olduğu durumlar şöyledir:
• Skorbüt hastalığı: Yorulma, anemi (kansızlık), diş etlerinin iltihaplanması, cilt altında kanama gibi semptomları olan bu hastalık uzun süreli C vitamini eksikliğinde ortaya çıkar (1).
• Yara iyileşmesinde gecikme: Vitamin C, yara iyileşmesinde önemli bir faktör olduğundan eksikliğinde yaraların geç iyileşmesi görülebilir (1).
• Tırnakta değişiklikler: Tırnak şeklinde bozulma, tırnak yatağında kanamalara sebep olabilir (1).
• Kolay morarma: C vitamini damar yapısının korunmasında rol oynar. Bu yüzden eksikliğinde damar duvarlarının zayıflamasına bağlı morarma gözlenebilir (1).
• Eklemlerde ağrı: Eklemlerde şişliğe, kanamaya ve bunlara bağlı olarak eklem ağrısına sebep olabilir.
• Kemiklerde zayıflama: Kemik yapımında rol oynayan önemli faktörler biri C vitaminidir. Eksikliği durumunda kemiklerde kolay kırılma gibi durumlarla karşılaşılabilir (1).
• Diş etlerinde iltihaplanma: Skorbüt hastalığında olduğu gibi diş etlerinde şişmeye, kanamaya yol açabilir. Bunun sonucunda diş kaybedilebilir (1).
• Bağışıklık sisteminde zayıflama: Bağışıklık sistemindeki hücrelerin işlevlerini destekleyen C vitamininin eksikliğinde görülür. Enfeksiyonlara karşı direncin azalmasına neden olur (1). Soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklara daha sık yakalanmanıza neden olur.
• Demir eksikliği anemisi: Demir emilimi ve depolanmasında C vitamininin rolü vardır. Yeterli C vitamini alınmadığı durumda demir emilimi de bozulur ve buna bağlı anemi gelişebilir (1).
C Vitamini Nelerde Var?
- C vitamini dışarıdan alınması zorunlu olan vitaminlerdendir. Günlük alınması gereken C vitamini dozu; kadınlarda 75 mg, erkeklerde 90 mg olarak belirlenmiştir (1). C vitamini açısından en zengin besin grupları: Sebze ve meyvelerdir. Bu besin grubunun yeterli tüketilmesi durumunda eksiklik görülmez. Ancak besin alımının kısıtlandığı sıkı rejim yapanlarda, çocuklarda, 65 yaşın üstündeki kişilerde, yeme bozukluğu hastalarında, alkoliklerde C vitamini eksikliği görülebilir (6). Diyetle C vitaminini yeterli alamayacak kişilerde, C vitamini tablet gibi takviyelerin verilmesi gündeme gelebilir (4).
İçeriğinde yüksek C vitamini olan meyveler ve sebzeler:
• Kivi
• Portakal
• Limon
• Frenk üzümü
• Brokoli
• Tatlı kırmızı biber
• Maydanoz
• Çilek
• Papaya olarak sayılabilir (1).
C vitaminin fazla alınması durumunda (günde 2000 mg ve üzeri) zararlı olduğuna dair bir durum söz konusu değildir (7). Ama C vitamininin fazla alınması durumunda mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal gibi durumlar görülebilir (7).2020584-EIP361-Vitamin C3
Referanslar
- 1- ‘https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-c-deficiency-symptoms#section12’
2-‘https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5579659/’
3-‘https://www.nhs.uk/conditions/vitamins-and-minerals/vitamin-c/’
4-‘https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-vitamin-c/art-20363932’
5-‘https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29099763/’
6-‘https://www.healthline.com/health/scurvy#diagnosis’
7-‘https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/expert-answers/vitamin-c/faq-20058030’
