Diyetetik hem hastalık hem de iyilik halinde hazırlanabilen gıda bilimine dayalı beslenme planı uygulamasıdır (2). Diyetisyenler diyetetik uygulamaları ile kişiye özel diyet planının oluşturulmasını sağlarlar (2). Alanında uzman diyetisyenler aldıkları kapsamlı eğitim sayesinde kişilere kanıta dayalı beslenme planı uygularlar (3).
Diyete Nasıl Başlanır?
Tüketilen gıdalar hem sağlık hem de yaşam kalitesi üzerine oldukça etkilidir (4). Diyet planı içerisinde sağlıklı ve dengeli beslenme dünyadaki en sık ölüm nedenlerine dair riskin azaltılmasında katkı sağlayabilir (4). İyi bir diyet ile birlikte yaşamın tüm alanları olumlu yönde etkilenebilir ve bu durum hem fiziksel hem de zihinsel performansa yansır (4).
Örnek olarak intermittan beslenme (intermittent fasting ya da aralıklı oruç) çeşitli zaman dilimleri içerisinde beslenme ve diğer zamanlarda gıda almama ile karakterize bir diyet stratejisidir (1). 16 saat açlığın olduğu bu beslenme planında kişi sadece günün geri kalan 8 saatinde besin tüketebilir (1). Yine de intermittent fasting'de beslenme kısıtlamasının olmadığı sürede yüksek kalorili ürünlerin tüketimi kilo verme amacını olumsuz yönde etkileyebilir. (1). Bu diyet planı her ne kadar sağlıklı olarak nitelendiriliyor olsa da kan şekerindeki ani düşüşe hassas olan şeker hastası, düşük kilolu veya yeme bozukluğu olan kişiler ya da gebe veya emzirme dönemindekilerin uygulama öncesinde sağlık profesyonellerinden bilgi alması önerilir (1).
İntermittan diyet programı dışında bitkisel bazlı diyet, düşük karbonhidratlı diyet, toplayıcılık ve avcılık dönemini baz alan paleo diyeti, düşük yağ diyeti ve Akdeniz diyeti çeşitli beslenme planları da mevcuttur (1).
Diyete Uygun Yemekler Nelerdir?
- Genel olarak tüketilecek gıdaların %80-90’ının doğal ve işlem görmemiş gıdalar olması önerilir (4). İşlenmiş gıdalar oldukça düşük besleyici özelliğe sahiptir ve bir diğer ifadeyle “boş kalori” içeren ürünlerdir (4).
Uygulanan diyetin temel alabileceği çeşitli sağlıklı besin grupları mevcuttur:- Sebze ve meyveler
- Et ve balık ürünleri
- Kuruyemiş ve tohumlar
- Yumurta
- Süt ve süt ürünleri
- Baklagiller
- Çay ve kahve gibi sıvılar
- Bitki ve baharatlar
- Sebze ve meyve tüketimini artırmak
- Ürünlerin ambalajlarını dikkatli incelemek ve sağlıklı kabul edilmeyen içeriği olan ürün varlığında bu ürünlerin tüketiminden kaçınmak
- Rafine şeker ürünlerinden uzak durmak
- Bitkisel yağları tercih etmek
- Günlük yeterli sıvı tüketimine özen göstermek
2021237-EIP134-Selfit14
Referanslar
1- ‘https://www.healthline.com/nutrition/best-diet-plans’
2- ‘https://www.nutrition.org.uk/nutritionscience/careers/dietetics.html#:~:text=Dietetics%20is%20the%20application%20of,foods%2C%20in%20health%20and%20disease.’
3- ‘https://www.healthline.com/nutrition/dietitian-vs-nutritionist’
4- ‘https://www.healthline.com/nutrition/healthy-eating-for-beginners’
5- ‘https://www.healthline.com/nutrition/11-ways-to-eat-clean’
2- ‘https://www.nutrition.org.uk/nutritionscience/careers/dietetics.html#:~:text=Dietetics%20is%20the%20application%20of,foods%2C%20in%20health%20and%20disease.’
3- ‘https://www.healthline.com/nutrition/dietitian-vs-nutritionist’
4- ‘https://www.healthline.com/nutrition/healthy-eating-for-beginners’
5- ‘https://www.healthline.com/nutrition/11-ways-to-eat-clean’
