- Dünya üzerinde gerçekleşen ölümlerin yaklaşık olarak üçte biri, kardiyovasküler sistem (kalp damar) hastalıkları sonucu meydana gelir (1). Sağlıksız beslenmenin sonuçlarından kabul edilen obezite ve tip 2 şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar, kalp damar sağlığı üzerinde de olumsuz etki yapabilir (2). Sağlıklı ve dengeli bir beslenme, tip 2 şeker hastalığı ve obeziteye ek olarak, kalp damar sağlığı açısından olumsuz sonuçlarla seyredebilen hiperlipideminin (kan dolaşımında bulunan yağ yapıdaki maddelerin yüksek miktarda bulunmasının) ve hipertansiyonun (kan basıncı yüksekliğinin) önlenmesine katkı sağlayabilir (3).
Kalp damar dostu beslenme
- Kalp damar hastalıklarında beslenme planlaması yapılırken bazı besin maddeleri ön plana çıkar. Kardiyovasküler diyet (kalp damar sağlığına yönelik beslenme) planları içerisinde çeşitli özellikleri dolayısıyla bazı besin maddeleri ön planda yer alır.
• Meyve ve sebzeler özellikle lif miktarı ve çeşitli vitaminler açısından zengin içeriğe sahip gıdalardır (3). Hücresel solunum sonucu oluşan serbest oksijen radikallerinin kardiyovasküler (kalp damar) sistem üzerinde meydana getirebileceği olumsuz etkilere karşı antioksidan özellik gösteren A, C ve E vitaminleri, bu özellikleri dolayısıyla kalp damar vitamin grubunda yer alır ve kalp damar sağlığına olumlu katkı sağlayabilir (4).
• Tam buğday ve diğer işlenmemiş tahıllar ile yapılmış gıdalar işlenmiş tahıl ürünlerine göre daha fazla oranda lif içeriğine sahiptir (3). İşlenmemiş tam tahıl ürünlerinde bulunan lifler kan basıncının düzenlenmesi ve kalp sağlığı üzerinde olumlu etki yapabilir (3).
• Trans ve hidrojenle doyurulmuş satüre yağlardan zengin beslenme (fast food ürünleri ve margarinler), kan kolesterol düzeyi ve kalbi besleyen kan damarları üzerinde olumsuz etki yapabilir (3). Kolesterol seviyesinin yüksek seyretmesi sonucunda damarların iç yüzeyinde ateroskleroz adı verilen plak yapıları meydana gelebilir ve bu durum kalp krizi ve inme geçirme riskinde artışa neden olabilir (3).
• Kalp damar sağlığı üzerinde olumlu etki yapabileceği kabul edilen yağlar genellikle doymamış yağ asidi içerirler (3). Zeytin, kanola, avokado ve kabuklu yemişler, sağlıklı kabul edilen yağlara sahip gıdalardır (3). Kalp damar sağlığı üzerinde olumlu etkileriyle bilinen bir diğer yağ yapıdaki içeriğe sahip besin maddesi de Omega 3 yağ asitleridir (5).
Omega 3 yağ asitleri
- Omega 3 kalp damar rahatsızlıklarında beslenme planları içinde çeşitli katkıları dolayısıyla önemli bir besin maddesidir. Bir grup çoklu doymamış yağ asidi molekülün aralarında çiftli bağlar olacak şekilde bir araya gelmesiyle oluşan omega 3 yağ asitleri, vücudun temel yapı taşı olan hücrelerinin fonksiyonlarını birçok açıdan olumlu yönde etkileyebilme özelliğine sahiptir (6).
• Omega 3 yağ asitleri, miyosit (kardiyosit) olarak adlandırılan kalp kası hücrelerinde uyarılabilirlik eşiğini artırarak kalp hızını düşürücü etki yapabilir (6).
• Endotel hücreleri, damarların iç yüzeyini döşeyen tabakayı oluşturur. Omega 3 yağ asitleri, endotel hücrelerinden salınan nitrik oksit düzeyini uyarır (6) ve bu durum sonucunda damarların genişlemesine katkıda bulunabilir (7).
• Omega 3 yağ asitleri, pıhtılaşmada görev alan trombositlerin bir araya toplanmasını engelleyici özellik göstererek, ölümcül sonuçlar doğurabilecek bir kalp damar bozukluğu olan pıhtı oluşumunun önlenmesine katkıda bulunabilir (8).
• Omega 3 yağ asitlerinin, kan dolaşımında yer alan trigliserit ve düşük molekül ağırlıklı lipoproteinin (LDL), karaciğerden sentezini baskılamak suretiyle kandaki seviyelerini baskılayıcı etki yapması, kişide kalp ve damarlar ile ilgili rahatsızlıkların ortaya çıkma riskinde azaltıcı etki yapabilir (8).
• Omega 3 yağ asitleri, kardiyovasküler sistem üzerinde yapabileceği bu olumlu etkilerin sonucu olarak kan basıncını da olumlu yönde etkileyebilir (8).
Omega 3 yağ asitlerinin trombosit hücrelerine, kalp ritmine, kan basıncına ve damar fonksiyonu üzerine yaptıkları pozitif katkılar göz önünde bulundurulduğunda, ilgili hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde kullanılmaları ile kalp damar sağlığı omega 3 kullanımı ile olumlu yönde etkilenebilir.2020532-EIP323-Omega 3 950 mg2
Referanslar
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6320919/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6713921/
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-disease/in-depth/heart-healthy-diet/art-20047702#:~:text=Vegetables%20and%20fruits%2C%20like%20other,your%20diet%20can%20be%20easy
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6822653/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25720716/#:~:text=Omega%2D3%20fatty%20acids%20have,to%20treat%20hyperlipidemia%20and%20hypertension
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4153275/
- https://www.journalagent.com/tkd/pdfs/TKDA_24_5_311_320.pdf
- https://www.cfp.ca/content/52/6/734.short
